• Οι Άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες είναι Άγιοι της Ορθοδόξου Εκκλησίας που μαρτύρησαν στην Σεβάστεια της Μικράς Ασίας και η μνήμη τους τιμάται στις 9 Μαρτίου. Οι Άγιοι Τεσσαράκοντα Μάρτυρες ήταν επίλεκτοι στρατιώτες τάγματος του στρατού του Λικινίου. Όταν αυτός εξαπέλυσε διωγμό κατά των χριστιανών ζητήθηκε από τους αγίους Τεσσαράκοντα να θυσιάσουν στα είδωλα, αλλά αυτοί αρνήθηκαν. Τότε συνελήφθησαν αμέσως από τον Έπαρχο της Σεβάστειας Αγρικόλα, ο οποίος στην αρχή προσπάθησε να τους καλοπιάσει με επαίνους και τάζοντάς τους αμοιβές και αξιώματα, εάν θυσιάσουν στα είδωλα και απαρνηθούν την Πίστη τους. Τότε ο Κάνδιδος, ένας από τους στρατιώτες του απάντησε : «Ευχαριστούμε για τους επαίνους της ανδρείας μας. Άλλ’ ο Χριστός, στον όποιο πιστεύουμε, μας διδάσκει ότι στον καθένα άρχοντα πρέπει να του προσφέρουμε ό,τι του ανήκει. Και γι’ αυτό στο βασιλέα προσφέρουμε τη στρατιωτική υπακοή. Αν, όμως, ενώ ακολουθούμε το Ευαγγέλιο, δεν ζημιώνουμε το κράτος, αλλά μάλλον το ωφελούμε με την υπηρεσία μας, γιατί μας ανακρίνεις για την πίστη πού μορφώνει τέτοιους χαρακτήρες και οδηγεί σε τέτοια έργα;».

 

  • Ο Αγρικόλας κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να τους μεταπείσει κι έτσι διέταξε να τους βασανίσουν. Τούς έριξαν γυμνούς σε μια παγωμένη λίμνη, για να πεθάνουν από το κρύο, και διέταξε έναν φρουρό να φυλάει μήπως και φύγουν. Η ώρα περνούσε και οι άγιοι υπέμειναν καρτερικά το μαρτύριο, ενώ όταν τα σώματά τους άρχισαν να μελανιάζουν ο ένας ενθάρρυνε τον άλλο λέγοντας : «Δριμύς ο χειμών, αλλά γλυκύς ο Παράδεισος. Αν υπομείνουμε αυτή τη νύχτα θα κερδίσουμε ολόκληρη την αιωνιότητα».

 

  • Κάποια στιγμή ένας από τους στρατιώτες δεν άντεξε και βγήκε από τη λίμνη. Ο ειδωλολάτρης φρουρός, ονόματι Αγλάϊος, εντυπωσιασμένος από την καρτερία των μαρτύρων και βλέποντας τους φωτεινούς στεφάνους του μαρτυρίου να κατεβαίνουν από τον ουρανό, γδύθηκε και αμέσως έπεσε στα παγωμένα νερά της λίμνης μαρτυρώντας τον Χριστό και λαμβάνοντας τον τεσσαρακοστό στέφανο του μαρτυρίου. Το πρωΐ τους έβγαλαν από τη λίμνη μισοπεθαμένους και τους τους συνέτριψαν τα σκέλη. Τα λείψανα τους βρέθηκαν από τους Χριστιανούς και ενταφιάστηκαν με ευλάβεια.
  • wikipedia

 

  • Λαογραφία: Οι λαϊκές δοξασίες, που σχετίζονται με την ημέρα, έχουν ως βάση τη θρησκευτική και μαγική σημασία του αριθμού σαράντα. Ο αριθμός σαράντα είναι ιερός για την εκκλησία μας. Σαρακοστή, Σαρανταλείτουργο, «καλά σαράντα» ευχή στη λεχώνα, τα «σαράντα» το πλέον σημαντικό μνημόσυνο, σαράντα μέρες από την ανάσταση, κ. α.

 

  • Αλλά και στη μαγεία είναι σεβαστός ο αριθμός «σαράντα»: σαράντα κύματα, σαράντα παλικάρια, σαράντα βρύσες, σαράντα σκαλοπάτια, σαράντα δράκοι σε κείμενα δημώδους λόγου, παραμύθια, τραγούδια.

 

  • Για τους αγροτικούς πληθυσμούς η μέρα των Αγίων Σαράντα (9 Μαρτίου), είναι πολύ σημαντική γιορτή. Πιστεύουν λοιπόν πως ό,τι και αν φυτέψουν αυτή την ημέρα πιάνει. Στη Λήμνο σύμφωνα με τον λαογράφο Γ.Μέγα τα παλαιότερα χρόνια συνήθιζαν να φυτεύουν την ημέρα του εορτασμού των Αγίων Σαράντα Μαρτύρων, δένδρα, αμπέλια, βασιλικά και λουλούδια. Πίστευαν πως ήταν η κατάλληλη μέρα και πως οι Άγιοι Σαράντα Μάρτυρες θα τα ευνοούσαν για να αναπτυχθούν. Την ημέρα αυτή στη Λήμνο συνήθιζαν να αποκόβουν και τα αρνιά από τις μητέρες τους. Πίστευαν επίσης πως την ημέρα αυτή είναι καλό να μαζεύουν βότανα, γιατί έχουν περισσότερες θεραπευτικές ιδιότητες.

 

  • Υπήρχαν διάφορες τοπικές συνήθειες και προλήψεις. Στη Θράκη «σαράντα κλωστές κεντούν τα κορίτσια, σαράντα πιοτά πίνουν οι άντρες, σαράντα κερνούν και σαράντα ψέματα λεν» και σπέρνουν το βασιλικό για να γίνει φουντωτός και σαραντάκλωνος – και στην Κρήτη από τα παινέματα του αγαπητικού: Βασιλικέ πλατύφυλλε με τα σαράντα φύλλα σαράντα σ΄ αγαπήσανε μα πάλι εγώ σε πήρα.

 

  • Εδέσματα της ημέρας, η σαραντόπιτα, σαράντα τηγανίτες ή φαγητά από σαράντα χόρτα.
  • Στην Αθήνα αφηγείται ο Πολίτης έφτιαχναν σαράντα πίτες με σαράντα φύλλα, έτρωγαν κι έπιναν συγγενείς και φίλοι.
  • Στον κάμπο της Καρδίτσας έφτιαχναν σαράντα ψωμάκια συνταγή εδώ και σαράντα δίπλες συνταγή εδώ και τα μοίραζαν στην εκκλησία και στους συγγενείς και φίλους.
  • Σχετική είναι και η παροιμία: «Σαράντα φας, σαράντα πιεις, σαράντα δωσ’ για την ψυχή σου» .