Νοέμβριος!… και παντού γύρω μας φθινοπωρινές όμορφες εικόνες. Τα χρυσοκόκκινα φύλλα, τα ολάνθιστα πολύχρωμα χρυσάνθεμα που η ανθοφορία τους άρχισε τον Οκτώβριο και τα πανέμορφα κυκλάμινα σε ποικιλία χρωμάτων.  Τα κυκλάμινα μπορούμε να τα φυτέψουμε στον κήπο σε διάφορες γωνιές και σε παρτέρια ή σε όμορφες γλάστρες και να τα τοποθετήσουμε μέσα στο σπίτι.

Ως τελευταίος μήνας του Φθινοπώρου μας προειδοποιεί με τις απότομες αλλαγές του καιρού ότι φτάνει ο Χειμώνας… Οι μέρες είναι μικρότερες και οι εργασίες στον κήπο μας λιγότερες. Αποτελειώνουμε δουλειές που δεν κάναμε τον προηγούμενο μήνα. Κάνουμε προετοιμασία τώρα για την κακοκαιρία και τις χαμηλές θερμοκρασίες που έρχονται.

Σπέρνουμε στην οριστική τους θέση σπανάκι, ρόκα, μαϊντανό, σέλινο, μάραθο, άνηθο, κουκιά, σκόρδα, κρεμμύδια, φακές, μπιζέλια (φροντίζουμε να σπείρουμε τα μπιζέλια κοντά σε κάποια πέργκολα ή σε πλέγμα ώστε να αναρριχηθούν), μοσχομπίζελα, καλέντουλες, σκυλάκια, άγρια χόρτα (ραδίκια, ζοχούς, αντίδια) κ.α.

Φύτευση-μεταφύτευση-πολλαπλασιασμός
Αν δεν προλάβαμε τον Οκτώβριο φυτεύουμε τώρα βολβούς στον κήπο ή στις γλάστρες της βεράντας-μπαλκονιού για χειμερινή και ανοιξιάτικη ανθοφορία (ζουμπούλια, φρέζες, υακίνθους, νάρκισσους, ανεμώνες, κρόκο, λίλιουμ, ίριδες,νεραγκούλες, τουλίπες κ.α.). Συνεχίζουμε τη φύτευση αειθαλών θάμνων, κωνοφόρων, αειθαλών δέντρων και οπωροφόρων. Πριν τα πρώτα κρύα και του παγετούς φυτεύουμε τριανταφυλλιές. Μεταφυτεύουμε λαχανικά όπως λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, μαρούλια. Κάνουμε μεταφυτεύσεις φυτών που δεν προλάβαμε το προηγούμενο μήνα τώρα, πριν αρχίσει η παγωνιά. Κόβουμε κλαράκια από αρωματικά – μυρωδικά όπως βασιλικό, δυόσμο, μέντα και τα μεταφυτεύουμε σε μικρές γλάστρες για να τα διατηρήσουμε σε εσωτερικό χώρο το χειμώνα.

Πότισμα
Αραιώνουμε τα ποτίσματα ανάλογα με τον καιρό. Σε περίπτωση που οι βροχές είναι αρκετά συχνές διακόπτουμε το πότισμα.

Κλάδεμα
Κλαδεύουμε τις τριανταφυλλιές. Κάνουμε ένα ελαφρύ κλάδεμα στους φυσικούς – φυτικούς φράχτες και τις μπορντούρες, για να τους δώσουμε το σχήμα που θέλουμε. Κλαδεύουμε και καθαρίζουμε τους θάμνους και τα χαμόδεντρα.

Λίπανση
Ρίχνουμε λίπασμα σε όλα τα φυτά τώρα πριν έρθουν τα πολλά κρύα. Όταν έχει παγωνιά σταματάμε τη λίπανση.

Διάφορες εργασίες
Τα κυκλάμινα και τα χρυσάνθεμα είναι τώρα στο αποκορύφωμα της ανθοφορίας τους. Φροντίζουμε να κόβουμε τα λουλούδια που ξεραίνονται για να ενισχύσουμε την παραγωγή νέων μπουμπουκιών.

Μαζεύουμε συχνά τα πεσμένα φύλλα γιατί αποτελούν ιδανικό καταφύγιο για τα βλαβερά έντομα και είναι ιδανικός χώρος για την ανάπτυξη μυκήτων. Τα συγκεντρώνουμε σε μια γωνιά του κήπου αν υπάρχει χώρος. Επίσης και όλα τα ετήσια καλοκαιρινά φυτά που ολοκλήρωσαν την παραγωγή τους και ξεράθηκαν. Τα ξεριζώνουμε και τα αφήνουμε εκεί. Μέχρι την άνοιξη θα έχουμε έτοιμο λίπασμα.

Σκαλίζουμε ελαφρά το χώμα, προσθέτουμε κοπριά και προετοιμάζουμε για την φύτευση φυτών την Άνοιξη.

Ενισχύουμε τη στήριξη των φυτών μας ενόψει των δύσκολων καιρικών συνθηκών του χειμώνα που έρχεται.

Μεταφέρουμε τα φυτά εσωτερικού χώρου μέσα στο σπίτι. Ελέγχουμε προσεκτικά για έντομα και ασθένειες και πλένουμε καλά τα φύλλα τους καθώς επίσης γλάστρες και πιατάκια.

Συγκομιδή
λάχανα, κουνουπίδια, λαχανάκια Βρυξελλών ραδίκια, σπανάκι, καρότα, ελιές, κάστανα, μανταρίνια, καρπούς άγριας τριανταφυλλιάς, λωτούς, κυδώνια… Τους λωτούς τους κόβουμε όταν είναι σκληροί ακόμα και τους αφήνουμε να ωριμάσουν.