Όπως καθάριζα τις γλάστρες μου από τα αγριόχορτα, ένα περίεργο τσίμπημα με γύρισε πίσω στα παιδικά μου χρόνια, που αμέριμνη χοροπηδούσα και έτρεχα να πιάσω τις πεταλούδες στο απέραντο λιβάδι με τα αγριολούλουδα. Και τότε το ίδιο τσίμπημα και φαγούρα μαζί, μ’ έκανε να γυρίζω κλαίγοντας στο σπίτι με κατακόκκινα πόδια γεμάτα φουσκάλες… Θυμήθηκα την τσουκνίδα… θυμήθηκα και θέλησα να ψάξω, να μάθω για το περίεργο αυτό φυτό!…

… Η Τσουκνίδα είναι ένα ζιζάνιο αυτοφυές, το πιο πολύτιμο που γνωρίζουμε από τα θρεπτικά και θεραπευτικά φυτά, γνωστό περισσότερο για τη φαγούρα (τσίμπημα) που προκαλεί όταν έρθει σε επαφή με το δέρμα.
Αυτό οφείλεται σε ένα δηλητηριώδες υγρό, που περιέχουν οι λεπτές βελόνες του φυτού στη σύσταση του οποίου υπάρχει μυρμηκικό οξύ, ακετυλοχολίνες και ισταμίνες. Χωρίς αυτό το χαρακτηριστικό τσίμπημά της θα είχε καταστραφεί από τα έντομα και τα ζώα. Είναι η δική της ασπίδα προστασίας. ( Οι βελόνες καταστρέφονται με το βράσιμο ή το ψήσιμο). Η τσουκνίδα ανήκει στο γένος φυτών Urtica της οικογένειας Urticaceae της οποίας το όνομα προέρχεται από το λατινικό uro που σημαίνει “κάψιμο”. Υπάρχουν περισσότερα από 500 είδη σε όλο τον κόσμο. Τη συναντάμε παντού, στους αγρούς, στους κήπους ακόμα και στις γλάστρες μας.

Η χρήση της ως φαρμακευτικό φυτό χρονολογείται από την Αρχαία Ελλάδα όπου οι γιατροί της εποχής στην προσπάθεια τους να θεραπεύσουν τους ασθενείς τους, μελετούσαν τα βότανα και ανακάλυπταν τις ευεργερτικές τους ιδιότητες. Ο Πλινιός, ο Διοσκουρίδης και ο Ιπποκράτης την ανακάλυψαν και τη χρησιμοποιούσαν για την αντιμετώπιση πολλών συμπτωμάτων και ασθενειών. Ο Ιπποκράτης την είχε εντάξει στα φυτά που κάνουν για όλες τις ασθένειες.

Στον δεύτερο αιώνα ο Έλληνας ιατρός Γαληνός συνιστά την τσουκνίδα ως διουρητικό και καθαρτικό. Επίσης την συνιστά για την θεραπεία των δαγκωμάτων από σκύλους, της γάγγραινας, των οιδημάτων, για την αιμορραγία από τη μύτη, ασθένειες που σχετίζονται με την σπλήνα, την πλευρίτιδα, την πνευμονία, το άσθμα και για το έλκος του στομάχου.
Διακόσια χρόνια μετά τον Γαληνό, ο Απουλίους Πλατόνικους αναφέρει την τσουκνίδα ως φυσική θεραπεία των συμπτωμάτων του κρυολογήματος. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα (πέμπτο με δέκατο αιώνα) η τσουκνίδα χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του έρπητα ζωστήρα, της δυσκοιλιότητας και της ξηράς ασθένειας η οποία κατά πάσα πιθανότητα αναφερόταν στα προβλήματα με τα ιγμόρεια ή στους βλεννογόνους στους πνεύμονες και το δέρμα.

Ακόμα και σήμερα μετά από 2.500 χρόνια ολόκληρο το φυτό τσουκνίδα με τις ρίζες του, και φρέσκο και ξερό, είναι από τα πιο χρήσιμα φαρμακευτικά φυτά.

Από ένα είδος τσουκνίδας στην Ασία λαμβάνονται κλωστικές ίνες από τον βλαστό για την παραγωγή υφασμάτων.

Ως τρόφιμο είναι καλή πηγή βιταμίνης Α, C και Ε, βιταμίνης Β1, Β2, Β3 και Β5. Επίσης είναι καλή πηγή ασβεστίου, σιδήρου, φολικού οξέος, κάλιου, μαγγανίου, μαγνησίου, φωσφόρου, σελήνιου και ψευδάργυρου ενώ έχει τονωτική, διουρητική και αποτοξινωτική δράση. Οι γιατροί έχουν αναγνωρίσει τις θεραπευτικές ιδιότητες του βοτάνου τόσο για εσωτερική όσο για εξωτερική αιμορραγία και θεωρήθηκε ένα πολύ καλό για καθαρισμό του αίματος. Είναι ένα βότανο με χίλιες χρήσεις με οφέλη για την υγεία και την ομορφιά.

Μέχρι και σήμερα το τσάι τσουκνίδα το χρησιμοποιούν ως γενικό τονωτικό για την υγεία, μπορεί επίσης να βοηθήσει στη θεραπεία της αναιμίας, του ίκτερου, του άσθματος, της βρογχοκήλης, τη θεραπεία παθήσεων του κυκλοφορικού συστήματος και στην ροή του αίματος. Είναι ιδιαίτερα ευεργετική όσον αφορά την υπερβολική εμμηνόρροια (μπορεί να βοηθήσει και να ομαλοποιήσει την περίοδο και την ροή του αίματος. Επίσης μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης), τις αιμορροΐδες, τις εντερικές διαταραχές, τον πόνο, τις αρθρώσεις, (το τσάι τσουκνίδας μπορεί να εφαρμοστεί στο δέρμα και να ανακουφίσει από μυϊκούς πόνους και πόνους στις αρθρώσεις), τους ρευματισμούς και τη θεραπεία των κιρσών.

Το Πανεπιστήμιου του Maryland συνιστά να καταναλώνουμε ημερησίως 3 έως 4 κούπες αφέψημα τσουκνίδας για τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας, της αλλεργικής ρινίτιδας και του καλοήθους καρκίνου του προστάτη.

Το τσάι τσουκνίδας έχει καθαρτικές ιδιότητες, βοηθάει σε ασθένειες και φλεγμονές του ουροποιητικού συστήματος, της χολής και των νεφρών. Είναι επίσης πολύ ευεργετικό σε άτομα που πάσχουν από διαβήτη, επειδή μειώνει το σάκχαρο στο αίμα και το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα. Είναι χρήσιμο ακόμη και στην εξάλειψη ιών και μολύνσεων.
Η τσουκνίδα ως διουρητικό βοηθάει στην αποβολή των τοξινών, στην αντιμετώπιση της κατακράτησης των υγρών και βοηθάει σημαντικά στην απώλεια βάρους.
Βοηθάει και την καταπολέμηση της κυτταρίτιδας.
Οι βρασμένοι σπόροι τσουκνίδας κάνουν καλό στο συκώτι, στη χολή, στην αρτηριοσκλήρυνση, και βοηθούν στη δυσκοιλιότητα. Επίσης όταν πονάει το στομάχι μας από γαστρίτιδα ή από υπερέκκριση πεπτικών υγρών το αφέψημα αυτό βοηθάει και ανακουφίζει.
Η τσουκνίδα έχει χρησιμοποιηθεί για αιώνες για τη θεραπεία αλλεργικών συμπτωμάτων, ιδιαίτερα της αλλεργικής ρινίτιδας και περιέχει δραστικές ενώσεις που μειώνουν την φλεγμονή.
Χρησιμοποιείται για την θεραπεία των παθήσεων του δέρματος της ακμής (μπορεί να βελτιώσει την υφή των ξηρών και λιπαρών επιδερμίδων. Καθαρίζει χωρίς να αφαιρεί τα φυσικά έλαια από το δέρμα καθιστώντας έτσι την τσουκνίδα ιδανική για την αντιμετώπιση της ακμής. Ένα έγχυμα από τσουκνίδα ή φυσικά προϊόντα όπως σαπούνια που περιέχουν τσουκνίδα βοηθάει να καθαρίσει βαθιά τους πόρους και στην εξάλειψη των μικροβίων που συμβάλλουν στη δημιουργία σπυριών), για την θεραπεία των κονδυλωμάτων και του εκζέματος (η τσουκνίδα όταν εφαρμόζεται τοπικά είτε ως αφέψημα είτε ως λάδι σκέτο ή σε αλοιφή βοηθάει στην ανακούφιση από τον κνησμό και στην ενίσχυση της πάσχουσας περιοχής). Επίσης βοηθάει σημαντικά στην επούλωση των εγκαυμάτων.
Η τσουκνίδα μπορεί να βελτιώσει την υφή των ξηρών και λιπαρών μαλλιών. Επίσης χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση της τριχόπτωσης.
Καθημερινές γαργάρες με τσάι τσουκνίδας ανακουφίζει και βοηθάει στην αντιμετώπιση λοιμώξεων του στόματος και του λαιμού.

Το τσάι τσουκνίδας μπορεί να παρασκευαστεί με φρέσκα και αποξηραμένα φύλλα σε ζεστό νερό. Εκτός από το τσάι τσουκνίδας μπορούμε εύκολα να παρασκευάσουμε χυμό τσουκνίδας. Συγκεντρώνουμε φρέσκα φύλλα τσουκνίδας, τα πλένουμε και τα απλώνουμε σε ένα χαρτί κουζίνας για να απορροφήσει όλα τα περιττά υγρά. Τα βάζουμε στον αποχυμωτή και η πάστα που προκύπτει την φιλτράρουμε μέχρι να βγει ο χυμός της. Ένας άλλος τρόπος που μπορούμε να κάνουμε όταν δεν έχουμε αποχυμωτή είναι να βάλουμε τα φύλλα τσουκνίδας στο μπλέντερ με λίγο νερό και στη συνέχεια φιλτράρουμε τον πολτό τσουκνίδας.

Χρησιμοποιείται και στην κουζίνα. Χάρη στα θρεπτικά συστατικά που περιέχει, το υψηλό ποσοστό σε λευκώματα και σε βιταμίνη C οι τσουκνίδες καταναλώνονται ως σαλάτα, σούπα-> εδώ, γιαχνί, τάρτες, ταραμοκεφτέδες-> εδώ πέστο και πολλές φορές αντικαθιστούν το σπανάκι σε πίτες, χρησιμοποιείται σε ομελέτες, ζυμαρικά, πίνεται ως θεραπευτικό έγχυμα και ως ζωμός με μπόλικο λεμόνι. Με την καθημερινή κατανάλωση του ροφήματος τσουκνίδας σε συνδυασμό με υγιεινή διατροφή και άσκηση θα δούμε μεγάλη διαφορά στη βελτίωση καθώς και διατήρηση της καλής υγείας του οργανισμού.

Η τσουκνίδα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν δυναμωτικό λίπασμα ή και σαν εντομοαπωθητικό. Παρασκευάζουμε εκχύλισμα είτε με χλωρή τσουκνίδα είτε με ξερή και νερό, ποτίζουμε τις ρίζες των φυτών με το εκχύλισμα και θα έχουμε πιο δυνατά, και υγιή φυτά. Δε χρειάζεται να βάλουμε άλλα λιπάσματα . Με το ίδιο εκχύλισμα ψεκάζουμε τα φυτά για απώθηση των βλαβερών εντόμων.

Η τσουκνίδα χρησιμοποιείται και για τροφή των ζώων. Δυναμώνει το τρίχωμα τους και το κάνει να γυαλίζει. Οι σπόροι τής τσουκνίδας δραστηριοποιούν την ωοτοκία τής κότας.