Διανύουμε την περίοδο της Σαρακοστής και την τιμητική τους έχουν ο χαλβάς, το ταχίνι και το σουσάμι, που τα τελευταία χρόνια αποτελούν αντικείμενο έντονου επιστημονικού ενδιαφέροντος. Ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι οι τροφές αυτές συμβάλλουν στην υγεία, τη μακροζωία και γενικότερα στην ποιότητα ζωής.

“Λατρεύω το σουσάμι από πολύ μικρή ηλικία… ψάχνοντας γι’ αυτό το μικροσκοπικό καρπό, ξεχώρισα κάποιες παραγράφους με ενδιαφέρον και θέλησα να τις γράψω εδώ…”

Το σουσάμι είναι μια τροφή μοναδική.

H κατανάλωση τόσο των ολόκληρων σπόρων όσο και των αλεσμένων, καθώς και του ελαίου του, χρονολογούνται από τους αρχαίους χρόνους. Το σουσάμι θεωρείται ως ένα από τα αρχαιότερα ετήσια καλλιεργούμενα φυτά και η σημασία του στους αρχαίους πολιτισμούς υπήρξε σημαντική. Η καλλιέργεια του σουσαμιού υπολογίζεται ότι ξεκίνησε πριν από 6000 χρόνια. Το σουσάμι άρχισε να καλλιεργείται στην Παλαιστίνη και τη Συρία γύρω στο 3000 π.Χ. Ευρήματα στην Αίγυπτο μαρτυρούν ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι γνώριζαν την καλλιέργεια του σουσαμιού, το οποίο θεωρούσαν ως μια πηγή υψηλής ενέργειας για την ανθρώπινη διατροφή. Πριν από την εποχή του Μωυσή οι Αιγύπτιοι άλεθαν τα σπέρματα και χρησιμοποιούσαν το σουσάμι με τη μορφή αλευριού. Οι Ρωμαίοι άλεθαν τους σπόρους του σουσαμιού με κύμινο για την παρασκευή ενός πολτού που άλειφαν στο ψωμί. Επιγραφές που φυλάσσονται στο Βρετανικό Μουσείο, αναφέρουν, ότι οι Ασσυριακοί θεοί έπιναν κρασί από σουσάμι πριν ορμήσουν στη μάχη. Ο Μάρκο Πόλο επίσης αναφέρει ότι το 1298 μ.Χ. οι Πέρσες χρησιμοποιούσαν το σουσάμι και τα προϊόντα του για τροφή, για μασάζ, σε γιατροσόφια, ως φωτιστικό λάδι και σε καλλυντικά.
Οι σπόροι του σουσαμιού αποτελούσαν τροφή για τους αρχαίους Έλληνες καθώς επίσης και για άλλους λαούς της Μεσογείου. Το σουσάμι είναι τρόφιμο με υψηλής βιολογικής αξίας φυτική πρωτεΐνη

Στην αρχαία Ελλάδα το σουσάμι χρησιμοποιείται και ως τροφή, αλλά και για την παραγωγή φαρμάκων. Ο Ιπποκράτης εξαίρει την υψηλή διαιτητική του αξία, ενώ ο Γαληνός το χρησιμοποιεί ως φάρμακο εναντίον της διακοπής του γάλακτος των γυναικών που θηλάζουν. Ακόμη, το λάδι του χρησιμοποιείται στην επάλειψη του προσώπου για τον περιορισμό των φακίδων (Ιπποφάντης). Ως τροφή, το σουσάμι ήταν πολύ διαδεδομένο στην αρχαία ελληνική κουζίνα. Ο Αθηναίος, στους “Δειπνοσοφιστές”, θεωρεί το σουσάμι ως μια από τις βασικές τροφές των αρχαίων Ελλήνων.
Τα σπέρματα τού σουσαμιού χρησιμοποιούνται ως τροφή του ανθρώπου , ως αρωματικός παράγοντας και για την παραλαβή του σουσαμέλαιου. Ολόκληρο το σπέρμα χρησιμοποιείται πολύ στην κουζίνα της Μέσης Ανατολής και της Ασίας.

Tο σουσάμι χρησιμοποιείται στην επιφάνεια του ψωμιού, αρτοσκευασμάτων, για εμπλουτισμό της γεύσης τους και για αρωματικούς λόγους. Στην Ελλάδα το σουσάμι είναι πολύ γνωστό ως βασικό συστατικό παραδοσιακών προϊόντων και γλυκών όπως το κουλούρι Θεσσαλονίκης, η σουσαμόπιτα, η λαγάνα και το παστέλι.

Αυτοί οι μικροί σπόροι, είναι από τις πιο θρεπτικές τροφές. Το σουσάμι, καθώς και τα προϊόντα που παράγονται από αυτό, δηλαδή το σουσαμέλαιο, το ταχίνι και ο χαλβάς, είναι εξαιρετικά πλούσια σε βιταμίνες, σε ωφέλιμα λιπαρά και σε πολύτιμα αντιοξειδωτικά.

Οι σπόροι του σουσαμιού διαφέρουν στο μέγεθος, το χρώμα και το πάχος του φλοιού, ανάλογα με την ποικιλία. Το έλαιο, η πρωτεΐνη και οι υδατάνθρακες είναι τα κύρια συστατικά του σουσαμιού. Η υψηλή ενέργεια που παρέχει το σουσάμι, οφείλεται κυρίως στο έλαιο του. Το σουσάμι περιέχει μικρή ποσότητα υδατανθράκων, αλλά αρκετά υψηλή ποσότητα διαιτητικών ινών. Σε σχέση με τα μέταλλα, το σησάμι είναι εξαιρετικά πλούσιο σε ασβέστιο, φώσφορο και σίδηρο. Το σησάμι είναι πλούσιο σε βιταμίνη Ε, η οποία θεωρείται θαυματουργή καθώς προστατεύει από αρτηριο-σκλήρυνση, συντελεί στη μείωση του κινδύνου του καρκίνου, είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, βοηθά στη πρόληψη του καταρράκτη, μειώνει τον κίνδυνο του διαβήτη, επιβραδύνει την ασθένεια Alzheimer, την ασθένεια του Parkinson, βελτιώνει τις αθλητικές επιδόσεις και γενικά αυξάνει τη μακροζωία.

ΕΛΙΞΙΡΙΟ ΝΕΟΤΗΤΑΣ ΤΟ ΣΟΥΣΑΜΙ : Οι ευεργετικές ιδιότητες όλων των προϊόντων που παράγονται με βάση το σουσάμι – ταχίνι, χαλβάς και παστέλι επιβεβαιώθηκαν και επιστημονικά. Δύο παράλληλες έρευνες, οι οποίες ολοκληρώθηκαν, απέδειξαν ότι το σουσάμι λόγω της βιταμίνης Ε και της δράσης των λιγνανών του (της σησαμινόλης και της σησαμίνης, δύο συστατικών του σησαμόσπορου με αντιοξειδωτικές ιδιότητες που δρουν κατά του γήρατος), διαθέτει σημαντικές αντιγηραντικές και αντιυπερτασικές ιδιότητες. Η πρώτη έρευνα πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Μικροβιολογίας και Υγιεινής Τροφίμων του τμήματος Γεωπονίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και είχε θέμα «Σουσάμι, ταχίνι, χαλβάς ιδιότητες και Ευεργετικές Δράσεις» και η δεύτερη από το Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων του ΑΠΘ με τίτλο «Χημική Σύσταση και Διατροφική Αξία του Σησαμόσπορου». Το σουσάμι, το ταχίνι και ο χαλβάς αποτελούν παραδοσιακές τροφές που χαρίζουν μοναδική ενέργεια και ευεξία.

ΤΑΧΙΝΙ

Το ταχίνι είναι πάστα πολτοποιημένου και επεξεργασμένου σουσαμιού.

Συγκαταλέγεται στη λίστα των πιο υγιεινών και θρεπτικών τροφών, με ικανοποιητική θερμιδική απόδοση αλλά ταυτόχρονα με μεγάλη διατροφική αξία και ευεργετική δράση. Αποτελεί ιδανικό υποκατάστατο των ζωικών πρωτεϊνών, ιδιαιτέρα σε περιόδους νηστείας, αφού περιέχει σημαντική ποσότητα φυτικών πρωτεϊνών υψηλής όμως βιολογικής αξίας, που δρουν αναζωογονητικά και αντιγηραντικά για τον οργανισμό.

Μπορούμε να αλείψουμε με ταχίνι μια φέτα ψωμί ή μια φρυγανιά ή να το βάλουμε στο γιαούρτι αντί για μέλι ή μαζί με μέλι.

ΧΑΛΒΑΣ
Ο χαλβάς για να παρασκευαστεί αποφλοιώνεται το σουσάμι και στη συνέχεια ψήνεται και αλέθεται για να ετοιμαστεί το ταχίνι. Ζάχαρη και νερό ανακατεύονται και ψήνονται στη φωτιά μέχρι το μείγμα να μετατραπεί σε καραμέλα. Mετά προστίθεται το ταχίνι και ανακατεύονται όλα τα υλικά μαζί πολύ καλά. Γλυκό ιδιαίτερα δημοφιλές κατά την περίοδο της νηστείας της Σαρακοστής. Καταναλώνεται σαν κύρια τροφή ή σαν επιδόρπιο με κανέλα ή λεμόνι. Γλυκό πλούσιο σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, βιταμίνη Ε, ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, σελήνιο και αντιοξειδωτικές ουσίες.
Γλυκό πλούσιο σε φυτικές ίνες, με υγιεινά λιπαρά, πλούσιο σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και κυρίως ω-3.